Kontakt lensler, görmeyi iyileştirmek için göze takılan ince, şeffaf plastik disklerdir. Kontakt lensler, korneayı kaplayan gözyaşı film tabaksı içinde yüzer.
Görme problemlerinde gözlük kullanmak istemeyen ya da göz rengini değiştirmek isteyenler kontakt lens kullanabilirler. Aynı zamanda kornea hastalıklarının tedavisinde de kullanılabilmektedir.
1800'lü yıllardan bu yana kullanılan kontakt lensler ilk olarak göz bebeğinin önünü tamamen kaplayan ve üfleme camdan yapılan lenslerdi. Daha sonra ince plastik kornea lensleri üretildi. Günümüzde ise hem çeşitlilik hem de malzeme bakımından farklı kontakt lens seçenekleri bulunmaktadır.
İçindekiler
Göz yapısına uygun kontakt lenslerin seçilebilmesi için öncelikle göz doktoru tarafından muayene yapılması gerekmektedir. Bu muayenede kullanılacak kontakt lensin tipi, taban eğrisi, derecesi ve çapı belirlenmektedir. Uyumu belirlemek için hastalara mümkün olan en yakın derecede lens takılır. Bu lensin duruşu, hareketi ve dengesi incelenerek hasta için en uygun kontakt lens belirlenir.
Kontakt Lensler Hangi Durumlarda Kullanılır?
Gözlükler gibi kontakt lensler de kırma kusurlarından kaynaklanan görme problemlerini düzeltmek için kullanılır.
- Miyopi (Uzak görme problemi)
- Hipermetropi (Uzak ve Yakın görme problemi)
- Astigmat (Bulanık görme problemi)
- Presbiyopi (Yaşın ilerlemesiyle açığa çıkan yakın görme problemi)
Kontakt Lens Tipleri
Birçok çeşit plastikten yapılabilen kontakt lenslerin en yaygın iki türü sert ve yumuşak kontakt lenslerdir.
Sert Kontakt Lensler
En yaygın sert kontakt lens türü, sert gaz geçirgen (RGP) lenslerdir. Bu lensler genellikle diğer malzemelerle birleştirilmiş plastikten yapılır. Sert olmalarına rağmen oksijen geçirgenlikleri iyidir.
Genellikle keratokonus hastalığı ve düzensiz-yüksek astigmat tedavisinde kullanılır. Bu hastaların gözlüğe göre çok daha iyi görme şansı olur.
Yumuşak Kontakt Lensler
Hem rahatlığı, hem birçok seçeneği olması, hem de yüksek oksijen geçirgenliği sebebiyle en sık tercih edilen lenslerdir.
Günlük Kontakt Lensler: Sabah takılan, yatmadan önce çıkarılıp atılan lenslerdir. Daha pahalı olmalarına rağmen alerji ve enfeksiyon riski daha düşük olduğu için riskli durumlarda tercih edilir. Arada bir kontakt lens kullanan kişiler için daha uygundur.
İki haftalık/Aylık Kontakt Lensler: Bu lensler her akşam çıkarmak şartıyla 2 hafta veya bir ay boyunca kullanılabilen lenslerdir. Lens üreticileri bu lenslerle uyuyabileceğinizi söylese de, enfeksiyon ve lense bağlı alerji riskini arttırdığı için tüm lenslerin her gece çıkarılmasını öneriyoruz.
Torik Kontakt Lensler: Astigmatı düzelten lenslerdir. Günlük, iki haftalık veya 1 aylık çeşitleri vardır.
Presbiyopi için (Multifokal) Kontakt Lensler: Gözün uyum yeteneği zamanla azaldığı için kırklı yaşlardan sonra yakın nesneleri net görememe durumuna presbiyopi diyoruz. Bu lensler yakın görme problemlerini düzeltmek için tasarlanmıştır. Hem uzakta hem yakında iyi bir görme sağlarlar.
Renklendirilmiş Dereceli Kontakt Lensler: Hafif renklendirilmiş dereceli kontakt lenslerdir.
Kozmetik Kontakt Lensler: Dereceli olmayan, sadece göz rengini belirgin olarak değiştiren lenslerdir. Bazen doğuştan veya sonradan meydana gelen göz problemlerinde gözün görünümünü düzeltmek için de kullanılırlar. Dereceli olmamasına rağmen yine bir göz doktoru tarafından muayene edilerek reçete edilmeli, diğer lens kullananlar gibi her akşam çıkarılmalı ve temizliğine dikkat edilmelidir.
Kontakt Lenslerin Özellikleri
Kontakt lens bazı yapı bölgelerine ayrılmaktadır. Bunların içerisinde ilk olarak arka yüzey bulunmaktadır. Kontakt lenslerin arka yüzeyi kornea ile temas eden kısmına denilmektedir. Kontakt lensin ön yüzeyi ise kapaklar ile temas eden, dışarı bakan yüzüne verilen addır.
Temel eğri (Base Curve- BC) kontakt lensin arka yüzeyinin eğriliğini tanımlamaktadır. Kontakt lensin göze uygun olması için en önemli parametrelerden birisi temel eğridir. Eğer temel eğri olması gerekenden düşükse kontakt lens çok sıkı olacak ve hareketi yeterli olmayacaktır. Temel eğri olması gerekenden büyük olursa hem hareketi çok fazla olacağı için her göz kırpmada bulanıklaşabilecek, hem de batma hissi yaratacaktır.
Kontak lenslerin yapı özelliklerinden bir diğeri ise çaptır (DIA/Diameter).Yumuşak lenslerde çaplar 13.5 ile 14.5 milimetre arasında değişirken sert lenslerde 7 milimetre civarındadır.
Uygun Kontakt Lens Seçimi Nasıl Yapılır?
Kontakt lensler, korneanın üzerinde durabilecek şekilde tasarlanırlar. Göz üzerinde sabit kalmalarını sağlayan ise göz kapaklarının basıncı ve gözün ön kısmını kaplayan gözyaşı tabakasıdır.
Göz kırpma ile göz kapağı kontakt lensin yüzeyinde kayar ve lensin hafifçe hareket etmesini sağlar. Bu hareket lens üzerinde gerekli kayganlığı sağlarken aynı zamanda lens üzerinde oluşan birikimlerin de atılmasını sağlar.
Kontakt lensin çok sıkı olması durumunda lens gözde hareket etmez ve hassasiyet oluşturabilir. Başlarda kullanıcı için rahat olan bu lensler zaman içerisinde görüş keskinliğini zayıflatır ve uzun dönemde komplikasyonlara neden olabilir.
Gevşek olan kontakt lensler ise alt göz kapağının lensi çok fazla hissetmesine neden olur. Bunun yanında her göz kırpmada lens merkezden kaçar ve görüntü bulanıklaşır. Hatta lensin kenarlarında kıvrılma dahi görülebilir.
Bunlar dışında uygun kontakt lens seçiminde hastanın ihtiyaç ve beklentileri, çalışma koşulları gibi durumlar da göz önünde bulundurulmaktadır.
Kontakt Lens Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Kontakt lensler hastalara kullanım kolaylığı sağlamasının yanı sıra dikkatli bir şekilde kullanılmadığı takdirde göz kuruluğu, alerji ve/veya enfeksiyon gibi çeşitli sorunlara neden olabilirler. Bunun için lens kullananların bazı noktalara dikkat etmeleri gerekir.
- Lensler takılmadan ve çıkarılmadan önce eller yıkanıp, iyice kurulanmalıdır.
- Kontakt lensler ile uyumamaya dikkat edilmelidir.
- Kontakt lens kullanırken denize yada havuza girilmemelidir.
- Kontakt lens kullanırken gözde kızarıklık ya da batma oluşması durumunda hemen lensin çıkarılması ve göz doktoruna başvurulması gerekmektedir.
- Ne lensler ne de lens kabı çeşme suyu ile temas etmemelidir.
- Kullanıcının görüşü net ve rahat olmalıdır.
- Kullanıcılar kontakt lensi hissetmemelidir.
Kontakt Lensi Neden Doktor Reçete Etmelidir?
Kontakt lens reçetesi olmadan lens alınamamasının geçerli sebepleri vardır.
Öncelikle göz muayenesi yapılarak gözün lense uygun olup olmadığının tespit edilmesi gerekmektedir. Göz kuruluğu, alerji, enfeksiyon, kapak bozuklukları gibi durumlar olabilir ve lens kullanmaya başlamadan önce bu durumların tedavi edilmesi gerekir.
Kontakt lens takılması için herhangi bir engel yoksa deneme yapılarak kontakt lensin gözdeki duruşu, hareketi ve uygunluğu değerlendirilir. Torik lenslerin ve multifokal lenslerin denemesi ayrı bir özen gerektirir.
Gözlük derecesi ve lens derecesi aynı olmayabileceği için, özellikle yüksek dereceli ve astigmatı bulunan hastalara dereceleri düzelterek reçete etmek gerekir.
Derecede herhangi bir değişiklik olmasa bile, düzenli göz muayenesi kontakt lens hastalarında çok önemlidir. Lensler göz yüzeyine sürekli temas ederler ve bu durum göz kuruluğu, lense bağlı alerji, gözün beslenme bozukluğu, gözde hassasiyet kaybı ve enfeksiyonlara yatkınlık gibi sorunlar meydana getirebilir.
Instagram’da bizi takip etmek için tıklayınız.
